De geschiedenis van De Elze
Drie waters
Nat Lommel beperkt zich hoofdzakelijk tot het uiterste noorden en het uiterste zuiden van deze stad. De plaatsnaam "Maai" tref je dan ook enkel aan in de gehuchten Kolonie en Kerkhoven. Ook de Elzen vallen onder Nat Lommel en eeuwen geleden al ontsprong vlakbij onze brasserie de in zijn bovenloop meanderende Elzenloop, waarvan de bron nu helaas ingevolge verzakking van de grondwaterspiegel drooggevallen is. Die Elzenloop mondt over de grens met Nederland uit in de Keersop, welke op haar beurt uitmondt in de Dommel. De Dommel werpt zich in de Dieze, en de Dieze in de Maas.
Maar nog twee andere waterwegen, ditmaal door mensenhand gegraven, liggen vlakbij. Het Maas-Scheldekanaal, gegraven in de jaren 1845 o.l.v. ingenieur Ulrich Kümmer en de Kleine fossé - een bevloeiingssloot die vanuit het kanaal naar de wateringen van Lommel-Kolonie loopt -, een project dat omstreeks 1850 door dezelfde ingenieur op het getouw werd gezet maar helaas grandioos mislukte...
Twee heiden
De landbouwers maakten vroeger gemeenschappelijk gebruik van grote heidegebieden, om er bijvoorbeeld hun schapen te hoeden of om de heide te plaggen. Het gehucht Heide-Heuvel beschikte destijds over twee dergelijke gebieden. Westelijk van onze brasserie lag de Heiderheide die later tot zandgroeve werd omgeturnd en nog later tot CenterParcs De Vossemeren. Oostelijk van de brasserie, nabij de Grote Fossé ligt de Heuvelse heide waar je de heideplant nog wel uitgebreid aantreft. Eind augustus biedt een hectaren groot heidetapijt in purperen bloei, hier een prachtig uitzicht!
Een vrouwenborst of in het Lommels... "De mem"
Dit grondperceel tref je aan in het verlengde van vlakbij gelegen Mortels(straat), een vijftal minuten wandelen vanaf het punt waar de verharding ophoudt en in zandweg overgaat. Die zandweg volgt mooi de contouren van een vrouwenborst en bewijst dat onze voorouders wel bijzonder origineel waren in het vinden van plaatsnamen!
De Soeverein
Het perceel met deze naam lag niet op de plaats van de huidige gelijknamige evenementenhal, maar wel relatief dicht bij onze brasserie, namelijk als je de Gordendijk oprijdt en enkele grote boogloodsen bemerkt niet ver van het T-kruispuntje (rechts Kolken, links Hutten).
Het was een staatsplantage voor laanbomen, omstreeks 1780 aangeplant maar totaal mislukt ingevolge een aantal hete zomers. Vlakbij ligt het Hondsbos.
Enkele hutten op de grens met Nederland (Bergeyk/Luyksgestel)
Als je op dat T-kruispuntje links gaat, kom je in de Hutten(straat). En als je deze volgt belandt je na enkele kronkelende bochten bij een aantal huizen dicht bij de landsgrens. Omstreeks 1840 hadden enkele arme sloebers hier heidehutten neergepoot en hadden in volle grondwoestenij enkele perceeltjes gemeentegrond ingepalmd om er wat magere akkers van te maken. Toen het wateringenproject in 1850 in diezelfde omgeving gerealiseerd werd, kregen deze huttenbewoners gelukkig de kans om alsnog de door hun ingepalmde gronden van de gemeente aan te kopen.
